โครงการสำรวจดวงจันทร์ของจีน CLEP กับดินดวงจันทร์ของจริงจากยานฉางเอ๋อ 5 มาโชว์ครั้งแรกในไทย หน้าตาดินจากดวงจันทร์เป็นอย่างไร? แล้วมีเทคโนโลยีด้านอวกาศอะไรน่าสนใจบ้าง? ยานฉางเอ๋อ Chang’e 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 ทำอะไรกันบ้าง?
ครั้งแรกในไทย! ดินจากดวงจันทร์ของจริงจากยานฉางเอ๋อ 5 ที่งาน อว. แฟร์
ยานฉางเอ๋อ 5 (Chang’e 5)
ยานอวกาศที่นำดินจากดวงจันทร์กลับมาให้เราได้ชมในงาน อว. แฟร์ในครั้งนี้ก็คือยานฉางเอ๋อ 5 (Chang’e 5) ของจีน ซึ่งยานฉางเอ๋อ 5 นี้ประกอบด้วย 4 ส่วนหลักก็คือ
- ยานลงจอด
- ส่วนนําตัวอย่างขึ้นสู่อวกาศ
- ยานโคจร
- แคปซูลส่งตัวอย่างกลับโลก
ภารกิจนำตัวอย่างดินจากดวงจันทร์ของยานยานฉางเอ๋อ 5 เสร็จสิ้นในปี 2563 นะคะ ขณะที่ยาน ฉางเอ๋อ 6 ก็นำตัวอย่างดินจากดวงจันทร์กลับมาที่โลกแล้วด้วยเหมือนกัน แต่เป็นตัวอย่างดินจากด้านไกลของดวงจันทร์ ซึ่งนำกลับมาเมื่อเดือนมิถุนายน 2567 นี่เอง ซึ่งการจัดแสดงดินจากดวงจันทร์ครั้งนี้นับว่าเป็นการจัดแสดงครั้งแรกนอกประเทศจีน
ด้านไกลของดวงจันทร์พิเศษอย่างไร?
เพราะว่าดวงจันทร์โคจรรอบตัวเองด้วยอัตราความเร็วเท่ากันกับการโคจรรอบโลก เลยทําให้มนุษย์บนโลกสามารถเห็นดวงจันทร์แค่ด้านเดียว ซึ่งเราก็เรียกด้านนี้ว่า “ด้านใกล้” ส่วนอีกด้านที่หันออก เราจึงเรียกว่า “ด้านไกล” ซึ่งบางคนอาจจะเรียกด้านไกลของดวงจันทร์ว่า “ด้านมืด” ซึ่งไม่ถูกต้องนัก นั้นก็เพราะคำว่า “สว่าง” และ “มืด” ถูกใช้เพื่อบอกถึงการหันเข้าหาดวงอาทิตย์ และด้านไกลของดวงจันทร์ก็มีช่วงเวลาที่หันเข้าหาดวงอาทิตย์ด้วยเหมือนกัน ดังนั้นใช้คำว่าด้านไกลจึงถูกต้องกว่า
ซึ่งความน่าสนใจของด้านไกลของดวงจันทร์ นอกจากความรู้สึกลึกลับเพราะเราไม่เคยเห็นมันแล้ว การที่มันหันออกไปจากโลก เลยเป็นด้านที่เป็นจุดตกของอุกกาบาตที่ตกลงมาสู่ดวงจันทร์ด้วย
ลงจอดที่ด้านไกลของดวงจันทร์ยากตรงไหน?
ก่อนหน้านี้ยานฉางเอ๋อ 4 ก็สามารถทําภารกิจลงจอดที่ด้านไกลของดวงจันทร์มาได้แล้วในปี 2019 ซึ่งถือเป็นครั้งแรกที่มนุษย์สามารถนำยานอวกาศลงจอดบนด้านไกลของดวงจันทร์ได้สำเร็จ ซึ่งเหตุเหตุผลที่มนุษย์ไม่เคยนำยานอวกาศลงจอดบนด้านไกลของดวงจันทร์มาก่อนก็เพราะอุปสรรคด้านการสื่อสาร เพราะมนุษย์ที่อยู่บนโลกไม่สามารถสื่อสารกับยานอวกาศที่อยู่ด้านไกลของดวงจันทร์ตรง ๆ ได้
แต่ที่จีนสามารถแก้ปัญหานี้ได้ก็เพราะใช้ดาวเทียมทวนสัญญาณ (Queqiao Relay Satellite) ซึ่งดาวเทียมนี้ก็จะโคจรเป็นวงรีรอบดวงจันทร์เพื่อทำการสื่อสาร รับ-ส่งสัญญาณระหว่างยานที่ลงไปสำรวจพื้นผิวของดวงจันทร์กับโลก สำหรับดาวเทียม Queqiao-1 ถูกส่งไปในวันที่ 20 พฤษภาคม 2561 เพื่อใช้สื่อสารกับยานฉางเอ๋อ 4 ขณะที่ดาวเทียม Queqiao-2 ถูกส่งไปในวันที่ 20 พฤษภาคม 2567 เพื่อใช้สื่อสารกับยานฉางเอ๋อ 6 7 และ 8 และตอนนี้ดาวเทียมทั้งสองดวงนี้ก็กำลังโครจรอยู่ ทำให้ตอนนี้มีดาวเทียมของจีนโครจรขอบดวงจันทร์ 2 ดวง และจะได้ใช้สำหรับการสำรวจดวงจันทร์ในระยะยาวต่อไป
การปล่อยจรวดที่นำยานฉางเอ๋อ 5 เดินทางไปดวงจันทร์
จรวดที่นำยานฉางเอ๋อ 5 เดินทางไปดวงจันทร์คือจรวด Long March 5 ถูกปล่อยจากฐานปล่อยจรวดเหวชาง บนเกาะไหหลํา ตอนใต้ของประเทศจีน จนกระทั้งวันที่ 1 ธันวาคม 2563 ยานฉางเอ๋อ 5 ก็ไปลงจอดบนพื้นผิวดวงจันทร์ที่เป็นด้านใกล้ และได้เก็บตัวอย่างดินและหินมา โดยการเจาะลงไปลึกถึง 2 เมตร
โดยดินและหินที่นำกลับมานี้มีนํ้าหนักทั้งหมด 1,731 กรัม แล้วออกเดินทางเพื่อกลับมาที่โลกในวันที่ 6 ธันวาคม 2563 จนกลับมาถึงพื้นโลกอย่างสําเร็จวันที่ 17 ธันวาคม 2563
มีอะไรในดินจากดวงจันทร์?
ซึ่งตัวอย่างดินที่ยานฉางเอ๋อ 5 นำกลับมานี้ ได้ค้นพบแร่ชนิดใหม่ที่ยังไม่เคยพบมาก่อนบนโลกมีลักษณะเป็นผลึกทรงแท่งใส ไม่มีสี และได้ตั้งชื่อว่า ฉางเอ๋อไซต์-(วาย) (Changesite-(Y)) และร่องรอยของนํ้าบนดวงจันทร์จากหลักฐานของโมเลกุลไฮดรอกซิล (OH) ซึ่งชี้ไปถึงโมเลกุลของน้ำ นับว่าเป็นหลักฐานที่สำคัญครั้งแรกของการค้นพบน้ำบนดวงจันทร์ การค้นพบนี้อาจเป็นประโยชน์ต่อมนุษย์ในการตั้งสถานีวิจัยบนดวงจันทร์ในอนาคต จึงนับว่าเป็นก้าวที่สำคัญมากๆ ของวงการอวกาศ
การจัดแสดงดินจากดวงจันทร์
ดินจากดวงจันทร์มีลักษณะจะเป็นผง ๆ น้ําหนัก 75 มิลลิกรัม มีอายุมากกว่า 1900 ล้านปี มีโครงสร้างไม่เหมือนดินหรือหินบนโลก และที่สำคัญไม่มีบนโลก
การจัดแสดงครั้งนี้ ดินจากดวงจันทร์ถูกใส่ในคริสตัลลูกกลมๆ ที่มีฐานที่มีชื่อว่า หมิงเย่เจ้าวอหวน ซึ่งมีความหมายว่า “ดวงจันทร์ส่องแสงมาที่ฉัน” และที่เป็นคริสตอลทรงกลมที่เหมือนดวงจันทร์เต็มดวง ก็เพราะกระจกพิเศษนี้มีลักษณะเป็นแว่นขยาย ความสูงรวม 22.89 ซม คือจำนวนวันปฏิบัติการตั้งแต่เดินทางจากโลก ไปเก็บตัวอย่างจากดวงจันทร์ รวม 22.89 วัน ฐานชั้นล่างกว้าง 17 ซม มาจากจำนวนปีของโครงการฉางเอ๋อ ที่เริ่มตั้งแต่ปี 2547 ต่อเนื่องมากว่า 17 ปี
ฐานมี 3 ชั้นหมายถึงภารกิจของยานฉางเอ๋อ 5 ทั้ง 3 ส่วน ก็คือส่วนที่โคจรรอบ ส่วนที่ลงไปที่พื้นผิวดวงจันทร์ และส่วนที่นําดินเนี่ยกลับมายังโลก
โครงการสำรวจดวงจันทร์ของจีน The Chinese Lunar Exploration Program (CLEP)
ยานฉากเอ๋อ 5 และ 6 ล้วนเป็นส่วนหนึ่งของภารกิจไปพิชิตดวงจันทร์ของจีน ซึ่งโครงการนี้ก็มีชื่อว่าโครงการสำรวจดวงจันทร์ของจีน (The Chinese Lunar Exploration Program (CLEP)) หรือชื่อเล่นว่าฉางเอ๋อ ซึ่งตั้งตามที่ตั้งตามชื่อเทพธิดาแห่งดวงจันทร์ของจีน ดำเนินงานโดยสำนักงานบริหารอวกาศแห่งชาติจีน (China National Space Administration (CNSA))
โดยเป้าหมายของโครงการสำรวจดวงจันทร์ของจีน The Chinese Lunar Exploration Program (CLEP) นี้คือการสำรวจดวงจันทร์ และสถานีวิจัยทางวิทยาศาสตร์บนขั้วใต้ของดวงจันทร์ แบ่งเป็น 4 ระยะ
ระยะที่ 1 : ภารกิจวงโคจร
เป็นการปล่อยยานอวกาศโคจรรอบดวงจันทร์ 2 ลำ คือ ยานฉางเอ๋อ 1 ที่ถูกปล่อยเมื่อวันที่ 24 ตุลาคม 2550 มีหน้าที่สแกนดวงจันทร์ทั้งดวงอย่างละเอียดเพื่อสร้างแผนที่ 3 มิติที่มีความคมชัดสูง เพื่อใช้เป็นข้อมูลสำหรับการลงจอดลนดวงจันทร์และประเมินทรัพยากรที่อาจมีประโยชน์ และยาน ฉางเอ๋อ 2 ที่ถูกปล่อยเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 2553 เพื่อทำแผนที่ดวงจันทร์อย่างละเอียดยิ่งขึ้น และทดสอบระบบการสื่อสารผ่านดาวเทียม
ระยะที่ 2 : ลงจอด และโรเวอร์
ระยะนี้มีเป้าหมายทดสอบเอายานอวกาศลงจอดบนดวงจันทร์และทดสอบใช้งานโรเวอร์ ซึ่งมียาน ฉางเอ๋อ 3 ถูกปล่อยเมื่อวันที่ 2 ธันวาคม 2556 ไปพร้อมกับโรเวอร์ชื่อ Yutu โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อทดสอบการลงจอด แล้วเอาโรเวอร์ลองวิ่งบนพื้นผิวดู ซึ่งก็ทำได้สำเร็จด้วยนะ ต่อมายานคือ ฉางเอ๋อ 4 ที่ตอนแรกจะเป็นตัวสำรองของยานฉางเอ๋อ 3 แต่พอฉางเอ๋อ 3 ทำภารกิจสำเร็จ ฉางเอ๋อ 4 จึงเปลี่ยนไปสำรวจแอ่งขั้วใต้ (South Pole–Aitken basin) ที่อยู่ด้านไกลของดวงจันทร์ พร้อมกับโรเวอร์ Yutu-2 โดยฉางเอ๋อ 4 ถูกปล่อยเมื่อวันที่ 7 ธันวาคม 2561
ระยะที่ 3 : การส่งคืนตัวอย่าง
เป็นการเก็บตัวอย่างบนดวงจันทร์และส่งกลับคืนมาที่โลก ซึ่งก็คือภารกิจของยานฉางเอ๋อ 5 ซึ่งก็คือดินดวงจันทร์ที่มาแสดงในงานนี้
ระยะที่ 4 : สถานีวิจัยหุ่นยนต์ดวงจันทร์
เป็นการพัฒนาสถานีวิจัยบนดวงจันทร์แบบอัตโนมัติใกล้กับขั้วใต้ของดวงจันทร์ โดยระยะนี้จะมียาน 3 ลำ คือ ยานฉางเอ๋อ 6 ถูกปล่อยเมื่อวันที่ 3 พฤษภาคม 2567 เพื่อสำรวจภูมิประเทศ องค์ประกอบ และโครงสร้างใต้ผิวดินของแอ่งขั้วใต้ที่อยู่ด้านไกลของดวงจันทร์ และเก็บตัวอย่างดินกลับมายังโลก ยานฉางเอ๋อ 7 คาดว่าจะถูกปล่อยในปี 2569 ให้ไปสำรวจขั้วใต้เพื่อหาทรัพยากร และยานฉางเอ๋อ 8 คาดว่าจะถูกปล่อยในปี 2571 เพื่อตรวจสอบการใช้ประโยชน์ทรัพยากรบนดวงจันทร์ รวมถึงทดลองการพิมพ์โครงสร้าง 3 มิติจากทรัพยากรบนดวงจันทร์ เพื่อทดสอบเทคโนโลยีที่จำเป็นต่อการสร้างฐานวิทยาศาสตร์
Moon-Aiming Thai-Chinese Hodoscope: MATCH อุปกรณ์วิจัยฝีมือคนไทย
ยังมีเรื่องน่ายินดีมากมากสําหรับคนไทย มีอุปกรณ์ของคนไทยที่จะได้ขึ้นไปกับยางฉางเออ 7 โดยอุปกรณ์ของไทยชี้นนี้มีชื่อว่า Moon-Aiming Thai-Chinese Hodoscope: MATCH เป็นเครื่องจำแนกอัตลักษณ์ของอนุภาคพลังงานสูงแต่ละชนิด ทิศทางของอนุภาคมีประจุ รวมถึงอิทธิพลของสนามแม่เหล็กของดวงอาทิตย์ โลก และดวงจันทร์ที่ส่งผลกับอนุภาคเหล่านี้ ซึ่งอุปกรณ์นี้เป็นฝีมือของนักวิทยาศาสตร์ และวิศวกรไทยนำโดย สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ องค์การมหาชน หรือ NARIT และมหาวิทยาลัยมหิดล
ในอนาคตจีนอาจจะกลายเป็นผู้นําในเรื่องของการสํารวจอวกาศก็ได้ เพราะว่ามีแผนส่งคนขึ้นไปกับยานอวกาศเพื่อที่จะไปเหยียบบนดวงจันทร์ด้วย น่าจับตามาก ๆ
ชมรายการ Digital Thailand ตอน “ ดินดวงจันทร์ของจริงจากยานฉางเอ๋อ 5 มาโชว์ครั้งแรกในไทย ” ได้ที่รายการย้อนหลังตอนนี้เลย
https://it24hrs.com/2024/lunar-stone-soil-change-5/
ออกอากาศวันเสาร์ที่ 3 สิงหาคม 2567
ในรายการ Digital Thailand ทุกวันเสาร์ ทางช่อง 3 กด 33 เวลา 4.40-5.05 น.
ยังมีบทความที่น่าสนใจ
7 คำถามเครื่องใช้ไฟฟ้าที่ช่วยให้ประหยัดไฟและปลอดภัย
ดวงจันทร์มีน้ำหรือไม่? ข้อสงสัยนี้ชัดเจนขึ้นจากดินบนดวงจันทร์ที่ยานฉางเอ๋อ-5 เก็บมา
อย่าลืมกดติดตามอัปเดตข่าวสาร เทคนิคดีๆกันนะคะ Please follow us
Youtube it24hrs
Twitter it24hrs
Tiktok it24hrs
facebook it24hrs
ติดต่อโฆษณา [email protected] โทร 0802345023
